[TỔNG HỢP] Những bài thơ hay và ý nghĩa nhất của Xuân Quỳnh

Xuân Quỳnh là ai?

Xuân Quỳnh là một nhà thơ nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam. Sinh ngày 06 tháng 10 năm 1942 tại Hà Đông và mất ngày 29 tháng 8 năm 1988. Bà được biết đến với tác phẩm văn học đa dạng và đầy sáng tạo, đặc biệt là trong lĩnh vực thơ và kịch.

Những bài thơ Xuân Quỳnh hay và ý nghĩa nhất

1. Tự hát

2. Sóng

Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ

Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương

Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở

Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ

Bài thơ “Sóng” là bài thơ nổi tiếng nhất của Hồ Xuân Hương truyền đạt một hình ảnh sống động về sự biến đổi và mạnh mẽ của cuộc sống. Bằng cách sử dụng các từ ngữ và hình ảnh tươi sáng, bà thể hiện tình yêu tự do và bản năng của con người. Bài thơ này cũng đề cao sức mạnh và lòng dũng cảm trong cuộc sống, và nó đã trở thành một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của Hồ Xuân Hương.

3. Thuyền và biển

Em sẽ kể anh nghe
Chuyện con thuyền và biển:

“Từ ngày nào chẳng biết
Thuyền nghe lời biển khơi
Cánh hải âu, sóng biếc
Đưa thuyền đi muôn nơi

Lòng thuyền nhiều khát vọng
Và tình biển bao la
Thuyền đi hoài không mỏi
Biển vẫn xa… còn xa

Những đêm trăng hiền từ
Biển như cô gái nhỏ
Thầm thì gửi tâm tư
Quanh mạn thuyền sóng vỗ

Cũng có khi vô cớ
Biển ào ạt xô thuyền
(Vì tình yêu muôn thuở
Có bao giờ đứng yên?)

Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển mênh mông nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu, về đâu

Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau – rạn vỡ

Nếu từ giã thuyền rồi
Biển chỉ còn sóng gió”

Nếu phải cách xa anh
Em chỉ còn bão tố

Bài thơ “Thuyền và biển” tạo nên một hình ảnh tươi đẹp và sâu sắc về tình yêu và cuộc sống. Hồ Xuân Hương miêu tả sự trăn trở và khao khát của con người thông qua việc so sánh một chiếc thuyền bé nhỏ trên biển rộng lớn. Bài thơ này mang tính tượng trưng cao thể hiện sự nhạy cảm và sâu sắc của tác giả.

4. Tiếng gà trưa

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng

Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng

Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới

Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt

*

Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.

Đây là một bài thơ nhẹ nhàng và thú vị của Hồ Xuân Hương. Bằng cách sử dụng hài hước và tinh tế, bà miêu tả âm thanh của tiếng gà trưa và những hình ảnh vui nhộn xung quanh nó. Bài thơ “Tiếng gà trưa” cho thấy sự khéo léo của Hồ Xuân Hương trong việc sử dụng ngôn ngữ để tạo ra sự hài hước và vui nhộn.

5. Lời ru của mẹ

Lời ru ẩn nơi nào
Giữa mênh mang trời đất
Khi con vừa ra đời
Lời ru về mẹ hát

Lúc con nằm ấm áp
Lời ru là tấm chăn
Trong giấc ngủ êm đềm
Lời ru thành giấc mộng

Khi con vừa tỉnh giấc
Thì lời ru đi chơi
Lời ru xuống ruộng khoai
Ra bờ ao rau muống

Và khi con đến lớp
Lời ru ở cổng trường
Lời ru thành ngọn cỏ
Đón bước bàn chân con

Mai rồi con lớn khôn
Trên đường xa nắng gắt
Lời ru là bóng mát
Lúc con lên núi thẳm
Lời ru cũng gập ghềnh
Khi con ra biển rộng
Lời ru thành mênh mông.

Bài thơ “Lời ru của mẹ” một bài thơ đầy cảm xúc và sâu sắc về tình mẹ. Hồ Xuân Hương miêu tả hình ảnh một người mẹ ru con ngủ và tạo một bức tranh tuyệt đẹp về tình yêu, sự chăm sóc vô điều kiện của mẹ. Bài thơ này thể hiện sự mềm mại và tình mẹ bao la, khắc họa một cách tinh tế những cảm xúc sâu lắng mà mỗi người con đều có thể cảm nhận được.

6. Thơ tình cuối mùa thu

Cuối trời mây trắng bay
Lá vàng thưa thớt quá
Phải chăng lá về rừng
Mùa thu đi cùng lá
Mùa thu ra biển cả
Theo dòng nước mênh mang
Mùa thu vào hoa cúc
Chỉ còn anh và em

Chỉ còn anh và em
Là của mùa thu cũ
Chợt làn gió heo may
Thổi về xao động cả:
Lối đi quen bỗng lạ
Cỏ lật theo chiều mây
Đêm về sương ướt má
Hơi lạnh qua bàn tay

Tình ta như hàng cây
Đã qua mùa gió bão
Tình ta như dòng sông
Đã yên ngày thác lũ

Thời gian như là gió
Mùa đi cùng tháng năm
Tuổi theo mùa đi mãi
Chỉ còn anh và em

Chỉ còn anh và em
Cùng tình yêu ở lại…
Kìa bao người yêu mới
Đi qua cùng heo may

Bài thơ này mang đến một tình yêu lãng mạn và cảm động, được gợi lên qua hình ảnh mùa thu. Hồ Xuân Hương tận dụng tốt sự giàu tưởng tượng của mình để tạo ra những cảnh quan tươi đẹp và tình cảm sâu sắc. Bài thơ này kể về một cuộc tình vụt tan như những cánh lá rơi trong gió thu, mang đến một sự đau đớn và lưu luyến. Bằng cách sử dụng từ ngữ và hình ảnh tinh tế, Hồ Xuân Hương đã tạo ra một bức tranh đầy cảm xúc về tình yêu và lãng mạn trong mùa thu.

7. Chuyện cổ tích về loài người

Trời sinh ra trước nhất
Chỉ toàn là trẻ con
Trên trái đất trụi trần
Không dáng cây ngọn cỏ
Mặt trời cũng chưa có
Chỉ toàn là bóng đêm
Không khí chỉ màu đen
Chưa có màu sắc khác

***

Mắt trẻ con sáng lắm
Nhưng chưa thấy gì đâu!
Mặt trời mới nhô cao
Cho trẻ con nhìn rõ
Màu xanh bắt đầu cỏ
Màu xanh bắt đầu cây
Cây cao bằng gang tay
Lá cỏ bằng sợi tóc
Cái hoa bằng cái cúc
Màu đỏ làm ra hoa
Chim bấy giờ sinh ra
Cho trẻ nghe tiếng hót
Tiếng hót trong bằng nước
Tiếng hót cao bằng mây
Những làn gió thơ ngây
Truyền âm thanh đi khắp
Muốn trẻ con được tắm
Sông bắt đầu làm sông
Sông cần đến mênh mông
Biển có từ thuở đó
Biển thì cho ý nghĩ
Biển sinh cá sinh tôm
Biển sinh những cánh buồm
Cho trẻ con đi khắp
Đám mây cho bóng rợp
Trời nắng mây theo che
Khi trẻ con tập đi
Đường có từ ngày đó
Nhưng còn cần cho trẻ
Tình yêu và lời ru
Cho nên mẹ sinh ra
Để bế bồng chăm sóc
Mẹ mang về tiếng hát
Từ cái bống cái bang
Từ cái hoa rất thơm
Từ cánh cò rất trắng
Từ vị gừng rất đắng
Từ vết lấm chưa khô
Từ đầu nguồn cơn mưa
Từ bãi sông cát vắng…

Biết trẻ con khao khát
Chuyện ngày xưa, ngày sau
Không hiểu là từ đâu
Mà bà về ở đó
Kể cho bao chuyện cổ
Chuyện con cóc, nàng tiên
Chuyện cô Tấm ở hiền
Thằng Lý Thông ở ác…
Mái tóc bà thì bạc
Con mắt bà thì vui
Bà kể đến suốt đời
Cũng không sao hết chuyện

Muốn cho trẻ hiểu biết
Thế là bố sinh ra
Bố bảo cho biết ngoan
Bố dạy cho biết nghĩ
Rộng lắm là mặt bể
Dài là con đường đi
Núi thì xanh và xa
Hình tròn là trái đất…

Chữ bắt đầu có trước
Rồi có ghế có bàn
Rồi có lớp có trường
Và sinh ra thầy giáo…
Cái bảng bằng cái chiếu
Cục phấn từ đá ra
Thầy viết chữ thật to
“Chuyện loài người” trước nhất

Bài thơ này mang đến một cái nhìn sâu sắc về con người và cuộc sống thông qua việc sử dụng tình huống cổ tích. Hồ Xuân Hương sử dụng ngôn ngữ hài hước và tinh tế để nhắc nhở về sự ngu ngốc và nguy hiểm của con người khi họ không hài lòng với những gì mình đang có. Bài thơ này đặt câu hỏi về ý nghĩa thực sự của cuộc sống hơn nữa nhấn mạnh việc trân trọng những điều giản dị và giá trị thực sự trong đời sống.

8. Con yêu mẹ

– Con yêu mẹ bằng ông trời
Rộng lắm không bao giờ hết

– Thế thì làm sao con biết
Là trời ở những đâu đâu
Trời rất rộng lại rất cao
Mẹ mong, bao giờ con tới!

– Con yêu mẹ bằng Hà Nội
Để nhớ mẹ con tìm đi
Từ phố này đến phố kia
Con sẽ gặp ngay được mẹ

– Hà Nội còn là rộng quá
Các đường như nhện giăng tơ
Nào những phố này phố kia
Gặp mẹ làm sao gặp hết!

– Con yêu mẹ bằng trường học
Suốt ngày con ở đấy thôi
Lúc con học, lúc con chơi
Là con cũng đều có mẹ

– Nhưng tối con về nhà ngủ
Thế là con lại xa trường
Còn mẹ ở lại một mình
Thì mẹ nhớ con lắm đấy

Tính mẹ cứ là hay nhớ
Lúc nào cũng muốn bên con
Nếu có cái gì gần hơn
Con yêu mẹ bằng cái đó

– À mẹ ơi có con dế
Luôn trong bao diêm con đây
Mở ra là con thấy ngay
Con yêu mẹ bằng con dế

Đây là một bài thơ tràn đầy tình yêu và lòng biết ơn đối với người mẹ. Hồ Xuân Hương tạo nên một bức tranh tình cảm, chân thực về mối quan hệ đặc biệt giữa mẹ và con. Bài thơ này gợi lên những cảm xúc sâu sắc và thể hiện sự tri ân và trân quý với tình yêu vô điều kiện của mẹ. Từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ thể hiện sự mềm mại và sự hy sinh của mẹ, tạo nên một tác phẩm đầy xúc cảm.

9. Gió Lào cát trắng

Ngọn gió Lào cát trắng của đời tôi
Tôi của cát của gió Lào khắc nghiệt

Trong gió nóng những trưa hè ngột ngạt
Mẹ ru tôi hạt cát sạn hàm răng
Vừa lớn khôn tôi đã biết đào hầm
Dưới bom đạn gió Lào vẫn thổi
Và trên cát lại thêm cồn cát mới
Cỏ mặt trời lăn như bánh xe
Cuộc đời tôi có cát chở che
Khi đánh giặc cát lại làm công sự
Máu đồng đội và máu tôi đã đổ
Trên cát này mà gió quạt vừa se
Cây tôi trồng chưa đủ bóng che
Bom giặc cắt lá cành tơi tả
Củ khoai ở đây nhỏ hơn củ khoai cánh đồng màu mỡ

Trái mãng cầu rám vỏ – gió đi qua
Đọng nắng thôi, cát chẳng đọng mưa
Bàn chân lún bàn chân thêm bỏng rát
Giữa gió cát, giữa những ngày ác liệt
Tôi nghĩ về tha thiết một màu xanh
Một rừng cây trĩu quả trên cành
Tôi vun gốc và tay tôi sẽ hái
Nhà của tôi, tôi sẽ về dựng lại
Ánh ngói hồng những gương mặt mai sau

Em mới về em chưa thấy gì đâu
Chỉ có cát và gió Lào quạt lửa
Ngọn gió bỏng khi đi thành nỗi nhớ
Cát khô cằn ở mãi hoá yêu thương
Dẫu đôi khi tôi chẳng bằng lòng
Với cái cát làm bàn chân rát bỏng
Với cái gió làm chín lừ da mặt
Mảnh đất cằn khoai sắn ít sinh sôi
Tôi sẵn lòng đem hiến cả đời tôi
Cho cát trắng và gió Lào quạt lửa.

Bài thơ “Gió Lào cát trắng” mang đến một hình ảnh mạnh mẽ và tráng lệ về thiên nhiên, về sức mạnh của gió. Hồ Xuân Hương sử dụng ngôn ngữ tươi đẹp và hình ảnh tinh tế để miêu tả sự hùng vĩ, mạnh mẽ của gió Lào cát trắng. Bài thơ này khắc họa sự tương phản giữa vẻ đẹp tự nhiên và sự yếu đuối của con người, nó cũng mang đến một thông điệp về sự tự do và sức mạnh tự nhiên.

10. Hoa cỏ may

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ,
Không gian xao xuyến chuyển sang mùa.
Tên mình ai gọi sau vòm lá,
Lối cũ em về nay đã thu.

Mây trắng bay đi cùng với gió,
Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.
Đắng cay gửi lại bao mùa cũ,
Thơ viết đôi dòng theo gió xa.

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may
Áo em sơ ý cỏ găm đầy
Lời yêu mỏng mảnh như màu khói,
Ai biết lòng anh có đổi thay?

Bài thơ này tạo nên một hình ảnh dịu dàng và tinh tế về vẻ đẹp của hoa cỏ. Hồ Xuân Hương thông qua ngôn ngữ mộc mạc và hình ảnh nhẹ nhàng để miêu tả sự mong manh, tinh khiết của hoa cỏ may. Bài thơ này thể hiện sự tinh tế và tâm hồn nhạy cảm của tác giả đối với thiên của mình khi biến những đóa hoa và cỏ thành những tác phẩm nghệ thuật tinh tế, gợi lên vẻ đẹp đơn giản và nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày.

11. Nói cùng anh

Em biết đấy là điều đã cũ

Chuyện tình yêu, quan trọng gì đâu:

Sự gắn bó giữa hai người xa lạ

Nỗi vui buồn đem chia sẻ cùng nhau

Em đâu dám nghĩ là vĩnh viễn

Hôm nay yêu, mai có thể xa rồi

Niềm đau đớn tưởng như vô tận

Bỗng có ngày thay thế một niềm vui

Điều hôm nay ta nói, ngày mai

Người khác lại nói lời yêu thuở trước

Đời sống chẳng vô cùng, em biết

Câu thơ đâu còn mãi ngày sau

Chẳng có gì quan trọng lắm đâu

Như không khí như màu xanh lá cỏ

Nhiều đến mức tưởng như chẳng có

Trước cuộc đời rộng lớn mênh mang

Nhưng lúc này anh ở bên em

Niềm vui sướng trong ta là có thật

Như chiếc áo trên tường như trang sách

Như chùm hoa mở cánh trước hiên nhà

Em hiểu rằng mỗi lúc đi xa

Tình anh đối với em là xứ sở

Là bóng rợp trên con đường nắng lửa

Trái cây thơm trên miền đất khô cằn

Đấy tình yêu, em muốn nói cùng anh:

Nguồn gốc của muôn ngàn khát vọng

Lòng tốt để duy trì sự sống

Cho con người thực sự Người hơn.

Bài thơ “Nói cùng anh” mang đến một tình yêu lãng mạn và khát khao được giao tiếp. Hồ Xuân Hương sử dụng từ ngữ và hình ảnh tinh tế để miêu tả sự kỳ vọng và mong muốn được chia sẻ những tâm tư và trái tim cùng người mình yêu. Bài thơ này thể hiện sự cảm thông và khao khát sự gắn kết trong tình yêu, tạo nên một tác phẩm đầy sự ngọt ngào và sâu lắng.

Những bài thơ của Xuân Quỳnh là những tuyệt phẩm văn chương, chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc và tình cảm chân thành. Tác giả đã thành công trong việc truyền đạt những khía cạnh phức tạp của cuộc sống và con người thông qua ngôn ngữ tinh tế và hình ảnh đẹp. Từ những tình yêu đậm sâu đến những suy tư triết lý, bài thơ của Xuân Quỳnh là một di sản văn hóa vĩ đại và sẽ luôn là nguồn cảm hứng và sự ngưỡng mộ cho các thế hệ sau.